Çaðdaþ Moda Akýmlarý Kitabý
XVIII. Yüzyýl Giyimin Genel Özellikleri ve Örnekleri
Birçok eski düþünce ve siyasal ilkelerin yýkýlarak geleceði doðru saðlam
adýmlarýn atýldýðý, deðiþik alanlarda reformlara sahne olan 18. yüzyýl,
giyim ve moda tarihi açýsýndan arkasýnda oldukça parlak ve zengin bir
dönem býrakmýþtýr. Özellikle, yüzyýlýn baþýnda moda olan ve rokoko
denilen çok süslü, abartýlý, ihtiþamlý ve renkli giyim tarzý, etkilerini
yüzyýlýn ortalarýna kadar sürdürmüþtür. Ýç giyimde bir devrin gerçekleþmiþ
painers denilen juponlar (kabarýk iç etek) tüm abartýlarýyla giyimdeki
yerlerini almýþlardýr. Painerslerle birlikte yüzyýlýn Ortalarýnda,
Ýngiliz modasýnýn hoopskirt diye anýlan oldukça kabarýk etekli
giysileri, moda ve giyim dünyasýnýn yeni gözdeleri haline dönüþmüþtür.
18. Yüzyýlýn ilk yarýsýnda, oldukça görkemli giysilere, ipekli kumaþlara
deðerli dantel ve mücevherlere baðýmlý kalýnýrken, ayný aðýrlýk erkek
giyimine de yansýmýþ, altýn ve gümüþ sim iþlemeler, abartýlý saç modelleri
ve þapkalar, kadýnlarý olduðu kadar, erkekleri de etkisi altýna almýþtýr.
Ayný yüzyýlýn ikinci yarýsý ise, sadeleþmeye doðru giden bir akýmý
yansýtarak, giysilerin giderek o eski abartýlý görüntülerinden
sýyrýlmalarýna tanýk olmuþtur.
Bu yüzyýlýn sonrasýna doðru, Fransýz ihtilalinin baþgöstermesi, tüm
geçmiþi yýkmayý baþarmýþ, giyimde, süslemede, kumaþlarda olduðu gibi
sanatýn tüm alanlarýnda da sadelik baþ göstermiþtir. Kadýn ve erkek
giyiminde devrimin etkileri, Napolyon þapkalarý, suvari ceketleri ve
ampirdenilen (bel çizgisi göðsün hemen altýnda baþlayan) giysilerle
hissedilmeye baþlamýþtýr.
1789 Fransýz ihtilali ile bu döneme kadar gelen Saray Modasý, yerini
Kitle Modasýna býrakmýþtýr.
Bu dönemde, fazla ayrýntýya yer verilmiþ, giysi kumaþ ve aksesuarlardaki
süslemelerde oldukça aþýrýlýða kaçýlmýþtýr. Yine bu dönemde, modada renk
ve çizgi ile ilgili yeni düþünceler ortaya çýkmýþ, Apron adý verilen
önlükler giysileri süslemede zarafet unsuru olarak kullanýlmýþtýr.
Rokoko döneminin bu süslü, renkli neþeli görüntüsü ünlü ressamlarca
ölümsüzleþtirilmiþ, bu dönemde moda olan Rob Montoda ünlenerek saray
ressamlarýna konu oluþturmuþtur.
18. yy. ýn ilk yarýsýnýn sonlarýna doðru, giyimlerde deðiþik etkileþimler
olmuþtur. Erkek giyiminde kadýn giyiminin etkileri görülmeye baþlamýþtýr.
Fransada, boylarý belin hemen altýnda, kollarý dirsekte sýnýrlanan
ceketler, içinden bluzlarýn-gömleklerin kol ve yaka dantelleri
çýkartýlarak görüntü zenginliðine gidilmiþtir. Beller, normal hattýnýn
altýna inerek, vücudu sýkýca sarmaktadýr. Giysilerde en fazla kullanýlan
süsleme malzemesi, kurdela ve fiyonklardýr. Kadýn giysilerinde, Balina
kemiðinden yapýlmýþ kabarýk juponlar, eteðin tümünün daha da yükselmesini
saðlarken, arkada kalça üzerinde yoðunlaþan kabarýk görüntü için de yine
özel kafesler hazýrlanmýþ ve giyime verilmek istenen görüntü farkýna,
zemin oluþturulmuþtur.
Yüzyýlýn ikinci yarýsýnda, kolsuz uzun ceketler, giyimin bir tamamlayýcýsý
haline gelmiþ ve ceketlerin oldukça uzun etekleri, arka belde büzülerek,
verev kesilerek, pili yapýlarak, bolluklu-drapeli düþüþlerle
geniþletilmiþtir.
Gece giysilerinde, dirseðe kadar inen kollar, üstüste arklý boylarda
dantel fýrfýrlarla zenginleþtirilerek, bilek inceliðini açýða çýkarmayý
amaçlamýþtýr. Bu dönemde, fýrfýr ve büzgü, drapelerle süsleme tarzý
oldukça yaygýnlaþmýþ, giysi üzerindeki deðerli taþlar ve incilerle
süslemeler, yerini kumaþ ve dantel kullaným estetiðine býrakmýþtýr.
Yüzyýlýn sonlarýnda, ampir tarzý giysiler tekrar görülmeye baþlamýþtýr.
Eteklerdeki kabarýk görüntü, yerini sade ve düz bir görüntüye býrakmýþ,
bel altý yerine, göðüs altýndan baþlayarak büzgülerle zenginleþtirilen
giysiler, özellikle 18. yy.ýn ilk yarýsýnda oldukça moda olmuþtur.
Yüzyýlýn sonlarýnda, Fransada Napolyonun etkilerinin artmasý, giysilerde
görülen bu sadeliðin en önemli nedenlerinden biridir. Yüzyýlýn sonlarýnda
etek boylarýnda kýsalmalar görülür.
Giysilerin üzerine kalýn ipekli, ya da kalýn tafta kumaþlardan kalýn
kemerlerle, yalnýzca belden tutturulan önü açýk manto ya da ceketler
giymiþtir. Bu manto ve ceketlerin kollarý, dar olarak dirseðe kadar
uzanmaktadýr. Elbise kollarýnda da, ceket ve manto kollarýna uyumlu
olarak, daha dar ve gösteriþsiz hatlar gözlenmektedir. |